Mikoła Vołkaŭ pasprabavaŭ pryŭźniacca nad asobnymi padziejami i asensavać ahułam historyju staražytnaha biełaruskaha horada.
Łohikaj, jakuju jamu atrymałasia vyčlenić z mnostva faktaŭ, jon padzialiŭsia ŭ fejsbuku.
Adnoj z najcikaviejšych tem u historyi Bieraścia, na dumku Vołkava, jość šmatlikija vialikija pažary, jakija źniščali centralnuju častku horada. Ich usie, z XVI stahodździa da pieršaj pałovy XIX stahodździa, historyk sabraŭ na adnoj linii času. Paźniej histaryčnaje Bieraście było źniščana rasijskimi ŭładami dziela pabudovy krepaści.
Historyk śćviardžaje, što apracavaŭ masu krynic za XVIII stahodździe, kab nie prapuścić nivodnaj zhadki pra vialikija pažary ŭ horadzie, bo časta mienavita adsutnaść krynic stvaraje prahały ŭ takich linijach času. Ale ŭ vyniku ŭ Vołkava ŭsio roŭna atrymałasia vyraznaja nieraŭnamiernaść raźmierkavańnia kropak.
Što stała jaje pryčynaj? Možna było b padumać, što žychary stali bolš pilnymi i nie dapuskali pažaraŭ, ale heta nie tak. Historyk tłumačyć roznuju intensiŭnaść vialikich pažaraŭ demahrafijaj i adpaviedna ščylnaściu zabudovy.
Na linii času bačna, što ŭ siaredzinie XVIII stahodździa pažaraŭ u horadzie nie było zusim. Vidać, heta źviazana tym, što paśla krovapralitnych vojnaŭ siaredziny XVII — pačatku XVIII st. nasielnictva Bieraścia značna skaraciłasia, historyk dapuskaje, što až udvaja.
Da kanca XVIII stahodździa horad adnaviŭsia i pajšoŭ u rost. Pry hetym imkliva ros i jaŭrejski kahał. Jaŭrejskaja supolnaść niaŭchilna ŭzrastała i nabirała ŭpłyŭ, niahledziačy na častyja vyniščeńni. Kahał zajmaŭ abmiežavanaju płošču ŭ horadzie, a značyć i sialilisia tam našmat bolš ščylna, čym u chryścijan. Tamu jaŭrei, jak praviła, i hareli.
U 1842 hodzie była skončana rasijskaja krepaść, dziela jakoj raniej husta zasielenuju centralnuju astraŭnuju častku horada pieratvaryli ŭ jaje cytadel, a muravanyja chramy pierabudavali dla vajskovych patrebaŭ. Žycharoŭ pierasialili ŭ novy horad, pabudavany na peŭnaj adlehłaści ad umacavańniaŭ. Na hetym historyja histaryčnaha Bieraścia, jakoje nie zmahli źniščyć ni vojny, ni pažary, niečakana skončyłasia.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆDoŭhaja daroha da Minska. Kolki času zajmali padarožžy z Varšavy i Vilni ŭ XIX stahodździ?
U Breście zakansiervujuć ruiny 400-hadovaha klaštara. Heta adzinaje zbudavańnie, što zastałosia ad histaryčnaha Bieraścia
«Rasiejskija atrady hojsali ŭ Litvie, zabivajučy i spalvajučy»: vajna 1654—1667, kali ŭ Biełarusi zahinuŭ kožny druhi, vačyma pierakładčyka na słužbie maskoŭskaha cara
Jaki biełaruski horad pieršym zajmieŭ hienpłan?
Dzie znachodziłasia pieršaja drukarnia na Biełarusi?
Ciapier čytajuć
«Ludzi chočuć pieramovaŭ z tymi, chto maryć ich źniščyć fizična». Hutarka z Alaksandram Kabanavym pra žyćcio, «Biełpoł» i razychodžańnie ź Piatruchinym
Kamientary
"sialilisia tam našmat bolš ščylna, čym u chryścijan. Tamu jaŭrei, jak praviła, i hareli" ) voś tabie i samaja kulturnaja nacyja...
"Kahał zajmaŭ abmiežavanaju płošču ŭ horadzie, a značyć..."
Nahladny prykład, jak z chłuśni źjaŭlajucca nacysckija vysnavy.