Uładalniki znakamitaha «doma mary» pad Minskam raspaviali Dudziu, čamu pradali dom i emihravali
U 2020 hodzie pra minskich błohieraŭ Vadzima i Alesiu Klučnikaŭ pisali ŚMI. Jany litaralna za hod pabudavali ŭ Kałodziščach «niejmavierny barnchaus» pa ŭłasnym prajekcie, zdymajučy praces na YouTube, a finalnaje videa sabrała bolš za 1,5 miljona prahladaŭ. Adnak pažyć u «domie mary» atrymałasia niadoŭha: u 2021 hodzie, paśla taho jak Vadzima zatrymali z-za ŭdziełu ŭ pratestach, siamja vyjechała ź Biełarusi, a nieruchomaść pradała. Ciapier Klučniki padarožničajuć z krainy ŭ krainu i zdymajuć novyja roliki — pra žyćcio ŭ emihracyi. Muž i žonka raspaviali ŭ vialikim intervju błohieru Juryju Dudziu ab «łajtavych umovach» u rajonnym SIZA, dzie siadzieŭ Vadzim, ab prodažy doma ŭ Biełarusi i ab tym, ci hatovyja jany viarnucca na radzimu, piša «Lusterka».
Pratesty i SIZA: «Kali b trapiŭ u Minsk, było b 15 sutak»
U 2020 hodzie Vadzim i Alesia, jak i tysiačy inšych biełarusaŭ, udzielničali ŭ pratestach. Jak patłumačyŭ sam błohier, «u toj momant pa-inšamu było nielha», da taho ž upieršyniu ŭ naroda źjaviłasia adčuvańnie, što «niešta sapraŭdy moža adbycca». I kali ludzi pačali vychodzić na vulicy i bačyć, kolki ich nasamreč, pryjšło ŭśviedamleńnie, što jany nie adny.
U 2021 hodzie, u razhar represij, kali ŭłady masava pravodzili pravierki i zatrymańni, Vadzima aryštavali na dziesiać sutak.
— Tamu što ja ŭ rajonnaje [SIZA] trapiŭ — kali b trapiŭ u Minsk, było b 15 sutak, — udakładniaje jon.
Pa słovach błohiera, siadziełasia jamu «viesieła» i navat «norm» u paraŭnańni ź izalataram na Akreścina ŭ Minsku. Dy i staŭleńnie da zatrymanych na toj momant padałosia «łajtovym».
Pieršyja niekalki dzion Klučnik pravioŭ u zvyčajnaj kamiery z asudžanymi pa kryminalnych artykułach. Siarod sukamiernikaŭ byli recydyvist, jaki čakaje departacyi ŭ Rasiju, chłopiec, jaki ŭpieršyniu zatrymany za «zakładki» i maralna rychtavaŭsia da praciahłaha terminu, a taksama «supierkinošny piersanaž zeka» — pavodle jaho słoŭ, jaki adsiadzieŭ užo 25 hadoŭ.
U hetaj kamiery ŭmovy byli adnosna kamfortnymi: matracy, kryžavanki, zatrymanym pieradavali pieradačy ź ježaj. Adnak paźniej błohiera i jašče niekalkich čałaviek pieraviali ŭ asobnuju kamieru dla palityčnych – i tam usio było značna bolš žorstkim: nie było matracaŭ, a pieradačy nieŭzabavie zabaranili. Dniom nielha było lažać na narach — tolki siadzieć na padłozie ci stajać, a śviatło ŭ kamiery nie vyklučałasia kruhłyja sutki.
— Ale samaje viasiołaje — heta try razy za noč ciabie padnimajuć, i ty pavinien padyści da akienca dać spravazdaču, što ty na miescy, — raspaviadaje błohier.
Užo ŭ šeść ranicy pačynaŭ ihrać himn Biełarusi, i da hetaha času źniavolenyja abaviazany byli ŭstavać pa stojcy śmirna — zrešty, «možna było nie pieć».
Klučnik uspaminaje, što kamiera ŭ jaho akazałasia «krutaja, vielmi vynachodlivaja»: zatrymanyja navat zmahli zmajstravać z chleba fihurki dla hulni ŭ pokier, pryčym roznych maściej.
Charčavańnie ž akazałasia niečakana dobrym: jak daviedaŭsia potym błohier, «pobač znachodziŭsia radzilny dom, i niejkaja dziaržaŭnaja kantora pryvoziła ježu i ŭ radzilniu, i viaźniam» — časam im navat davali sałatu z kapustaj.
A jašče błohier adnojčy zmoh zazirnuć u časopis SIZA, dzie značylisia ŭsie zatrymanyja, – i nasuprać proźviščaŭ palityčnych stajała litara «P».
— Prama pobač z proźviščami, [u tym liku] z majoj, litarka «P». I ja dumaju: blin, kapiec jaki, prosta siur palityčny, — uspaminaje Vadzim.
Pieratrus, rašeńnie źjechać i prodaž doma: «Viartacca na miesiac było stromna»
U «domie mary» ŭ Kałodziščach adbyŭsia pieratrus — jak kaža błohier, pavodle aficyjnaj viersii, «śviadomyja hramadzianie paviedamili, što tut my viadziem padryŭnuju dziejnaść». Techniku kanfiskavali — zrešty, potym viarnuli ŭ pakiecie z nadpisam, što «ekstremisckich materyjałaŭ nie znojdziena».
Vadzim i Alesia pačali rychtavacca da adjezdu ź Biełarusi — heta było niaprosta, tamu što ŭ toj momant usie rejsy ź Biełarusi byli admienienyja, akramia napramkaŭ u Turcyju i Jehipiet. Adnak bilety, niahledziačy na darahoŭlu, udałosia kupić.
Spačatku jany vyrašyli ŭsprymać pajezdku ŭ Turcyju jak svajho rodu vodpusk, pakul nie budzie jasnaści ź situacyjaj. Potym stała zrazumieła, što daviadziecca źjechać kančatkova, ale papiarednie muž i žonka na miesiac viarnulisia ŭ Biełaruś, chacia było «vielmi stromna»: treba było zabrać kanfiskavanuju techniku, aformić nieabchodnyja dakumienty i pradać dom.
Jak uspaminaje Alesia, umovy dla prodažu tady byli dalokija ad idealnych: bolšaja častka patencyjnych pakupnikoŭ źjechała z krainy, a mnohija vyrašyli prytrymać hrošy i ni ŭ što nie ŭkładvacca. Niahledziačy na heta, udałosia pradać dom «davoli chutka»: spačatku cana była 450 tysiač dołaraŭ, potym jaje źnizili da 400 tysiač. U vyniku pradali «sa skidkaj».
Pakupnikami doma apynułasia para biełarusaŭ z dvuma dziećmi — «praktyčna adnahodki» Klučnikaŭ. Jak akazałasia, siamja hladzieła błoh Vadzima, choć asabista da hetaha z mužam i žonkaj nie była znajomaja. Alesia kaža, što ŭ pary svoj biznes, ale jaki kankretna — jana nie viedaje:
— Pryšpilnaja, darečy, była historyja: jany nie raskazvali da apošniaha dzieciam, što ŭ pryncypie kupili dom. I, kali dziaciej pytali, ci chacieli b jany žyć u domie, ich syn — jamu, moža, hadoŭ 10-12 — kaža: «Nu, kali b ja chacieŭ dom, to tolki jak u Vadzima i Alesi».
Muž i žonka pryznajucca, što ŭsio roŭna padtrymali b pratesty, viedajučy, što bolš nie zmohuć viarnucca ŭ svoj dom:
— Jość rečy značna važniejšyja za dom. Heta ž prosta reč — viadoma, vielmi lubimaja reč, ale zastavacca viernym svaim pohladam, svaim pryncypam značna važniej, — kaža Alesia.
«Pryjdzie čas — my znoŭ pierahledzim svaje płany»
Z taho času siamja z dvuma dziećmi žyvie ŭ roznych krainach Jeŭropy i ŭvieś čas vandruje: Ukraina, Polšča, Hiermanija — za try hady Klučniki pierajechali 22 razy, a zaraz uładkavalisia ŭ Partuhalii.
Kažuć, što hrošy na arendu žylla, pierajezdy i navat kuplu Tesla prynosić «niadrenny biznes», jaki ŭdałosia pabudavać jašče da vajny: prodaž videa na stokavych płatformach.
Stoki — heta bujnyja anłajn-schoviščy, dzie sabrany fota, videa i inšyja miedyjafajły. Hetyja materyjały kuplajuć pryvatnyja i karparatyŭnyja klijenty: dla rekłamy, filmaŭ, prezientacyj i lubych inšych zadač. Zamiest taho kab arhanizoŭvać ułasnyja zdymki, kampanii nabyvajuć užo hatovy kantent, što značna tańniej i chutčej.
— Z adnaho boku, pośpiech, z druhoha boku — u patrebny momant my zajšli ŭ pravilnuju temu, — raspavioŭ Vadzim.
Ci vierniecca siamja ŭ Biełaruś, Klučniki nie viedajuć.
— My niejak pryniali realnaść, što voś zaraz — nie. I dumać pra niejkaje fantomnaje «niekali» — heta vielmi składana. Pryjdzie čas — my znoŭ pierahledzim svaje płany, i kali budzie patrebny momant [dla viartańnia] — naohuł lohka. Ja [u Biełarusi] viedaju niekalki miescaŭ — tam možna takija kłasnyja damy pabudavać! — kaža Alesia.
Vadzim nastrojeny bolš skieptyčna:
— U tych realijach, jakija ciapier, — nie, naturalna. <…> Biełarusy marać pra toje, što ŭsio zakančvajecca i my natoŭpam pierachodzim miažu ź bieł-čyrvona-biełymi ściahami. Ale heta vielmi idealizavanaja karcinka — chutčej za ŭsio, tak nie budzie, i my nie viedajem, kali heta ŭvohule adbudziecca.
Ciapier, hledziačy na naviny, u mianie nie vielmi pazityŭny pohlad [na toje, što adbyvajecca] — mnie zdajecca, heta raściahniecca jašče nadoŭha. Ja dumaju, što na terytoryi Biełarusi źjaviacca rasijskija vajskovyja bazy — heta vielmi niadobra, miarkujučy pa tym, što zaraz adbyvajecca. Ja ŭvohule nie razumieju, kali heta moža skončycca.
«Na rozdum dali paŭhadziny». Nastaŭnicy z Połacka daviałosia zvolnicca z-za tyktok-błoha2
Kamientary