Pakul niejak tak: vyjšła kniha pra žyćcio moładzi Minska ŭ 2023-m

Heta kniha pra moładź, jakaja zastajecca ŭ Biełarusi. Chto jany? Čym zajmajucca? Jak usprymajuć siabie, śviet? Jakimi bačać pierśpiektyvy? Što jany rabili ŭ 2020-m? Jakija pierakanańni majuć i ci majuć ich uvohule?

«Apošniaje pakaleńnie» — heta nie sacyjałahičnaje daśledavańnie, heta mastacki tekst, jaki źmiaščaje ŭ sabie dva tydni mienskaha leta 2023 hoda. Ale adkazy ŭ im jość. 

Słovazłučeńnie, što stała nazvaj knihi, možna razumieć pa-roznamu. Apošniaje — heta najnoŭšaje; toje, što ciapier? Albo toje, paśla jakoha ŭžo ničoha nie budzie, na jakim usio skončycca?

Siarod hierojaŭ jość tyja, jakija vybirajuć žyć svajo ŭłasnaje žyćcio, nie zvažajučy na padziei ŭnutry i pa-za miežami krainy. Jość tyja, chto śviadoma prystasoŭvajecca. Chtości, jak hałoŭny hieroj Mikita, adčuvajuć mocny dyskamfort ad taho, što adbyvajecca, i ad svajoj niazdatnaści choć niešta źmianić. Jość i tyja, chto sprabuje demanstravać svaju niazhodu, adčajna i niedalnabačna. 

«Chopić škadavać pra ŭsio, chopić nienavidzieć usio navokał, žyćcio praciahvajecca! Ad taho, što ja budu jeści siabie, ničoha nie źmienicca. Źmienicca. Ja nie budu čarhovym pidarasam, što chodzić pa vulicach i radujecca hetamu pamirajučamu śvietu». 

U knizie jość svaja admietnaja atmaśfiera. Zadušlivaja haradskaja śpioka, u jakoj usio adčuvajecca niesapraŭdnym. Usio — niejkaja imitacyja žyćcia: i ofisnaja praca, i tusoŭki pry kancy pracoŭnaha tydnia, i fiestyval u Brasłavie. Navat siabroŭstva tut mlavaje, napaŭžyvoje. Chiba što daŭniaja siabroŭka hałoŭnaha hieroja, ź jakoj jany razam zdymajuć kvateru, apantanaja realnaj prablemaj. Adnak pavodzicca biazhłuzda, i sam Mikita jaje mała zajmaje. Toj ža, niachaj i niazhrabna, ale namahajecca dapamahčy. 

Tekst prosty, ale dobra pieradaje čas. Zapavolenaść, zatojenaść, apatyčnaść. Doŭhi čas adzinaje, što adbyvajecca, — heta biaskoncyja abmierkavańni pracoŭnych pytańniaŭ rekłamnaha ahienctva. Mikita pakutliva jeździć na pracu, niaŭciamna bavić vychodnyja, zaciahvaje dedłajny, mlava kamunikuje z kalehami i siabrami. Momantami padajecca, što ŭžo prosta niemahčyma dalej ciahnuć, štości musić adbycca. I tak, jano adbudziecca, ale ŭ apošniaj čverci knihi. 

«Usio heta vyhladaje niejak niapravilna… Navat toje, što my ciapier tut staim, što my robim, što źbirajemsia jechać na fest. Dy što my paprostu pracujem na toje, kab ludzi ličyli, što ŭsio narmalna! Rekłama visić, tramvai chodziać. Usio za*bisia!»

Hałoŭny hieroj viartajecca ŭ dumkach da taho, što adbyvałasia ŭ 2020-m, raskazvaje pra siabroŭ, jakija pastupova raźbiehlisia ź Biełarusi. Z tymi, što zastajucca, jon mała što abmiarkoŭvaje: z kimści jašče možna pierakinucca słovam pra toje, što balić, ale z bolšaściu jon abiraje nie zakranać tonkich temaŭ uvohule. Adnak apatyčnaść tych, chto zastajecca, viaredzić jahonyja rany mienš, čym «novaje žyćcio» tych, chto źjechaŭ. Jon adčuvaje svaim abaviazkam viedać naviny, čytaje ci chacia b prahladaje telehram-kanały štodzień. Niepračytanyja naviny vyklikajuć bolšuju frustracyju, čym pračytanyja.

Pavialičyć

«U dvaccatym hodzie my razam chadzili na maršy, razam biehali ad kasmanataŭ, a ciapier pa roznyja baki žaleznaj zasłony. Napeŭna, heta ja pavinien byŭ vyjechać, a nie jon. Bo paśla taho, jak Paša apynuŭsia ŭ Polščy, uvieś jaho patryjatyzm pačaŭ spadać. Spačatku na avatarcy zamiest fotazdymka z tryma sercami źjavilisia žoŭta-błakitnyja pałosački, a potym uźnik novy zdymak, zrobleny ŭ modnaj varšaŭskaj kaviarni, jakuju adkryli takija samyja ŭciekačy biełarusy. A ŭ važnyja daty, kali ja čytaju naviny pra maršy i mitynhi, što prachodziać praz centr Varšavy, u jaho storyzach baču pryhožyja fotazdymki vulic i kubački kavy». 

U knizie cikava vyrašana pytańnie pieravažnaj ruskamoŭnaści biełarusaŭ. Bo jak padkreślić biełaruskamoŭnaść hieroja na fonie ruskaj movy inšych piersanažaŭ? U «Apošnim pakaleńni» repliki, jakija hieroi pramaŭlajuć pa-rusku, padadzienyja na biełaruskaj movie, ale vydzielenyja kursivam. Mnie heta padajecca dobrym rašeńniem, bo aŭtar nie miksuje movy ŭ miežach adnaho teksta, ale padkreślivaje toje, jak mała biełaruskaj movy ŭ karystańni maładych biełarusaŭ.

«Kali ja tolki pačaŭ pracavać u ahienctvie, to ličyŭ, što ideja pisać kancepty i razmaŭlać z zamoŭcami pa-biełarusku — heta kruta, bo tak my budziem vyłučacca, nas buduć zapaminać i, jak minimum, pamiatać, tamu što, zdajecca, za movu baluča ŭsim. Litaralna praz paru tydniaŭ ja zrazumieŭ, što heta ŭsio pustoje, i što ŭsie maje ŭnutranyja arhumienty i spadziavańni — maje fantazii. Mianie časta nie razumieli, klijentam prychodziłasia pierakładać prezientacyi praz huhł-transłejt. Hetak ja pierajšoŭ na ruskuju ŭ stasunkach z klijentami». 

U «Apošnim pakaleńni» da balučaha šmat Minska. Maršruty pierasoŭvańniaŭ Mikity, mietro i i aŭtobusy, kramy i bary. Šyrokija vulicy, na jakich niemahčyma schavacca ad sonca. Paznavalnyja łakacyi i źmieny, jakija paśpieli adbycca. Aŭtar kidaje niekalki słovaŭ, i jany soładka-baluča adbivajucca ŭnutry: «Budynkam tut treba zusim krychu śviatła, kab jany pačali źziać sami, bo i biez taho majuć ciopły minski koler». Ci nie pra tyja heta bežavy, piersikavy i brudna-ružovy kolery, nad jakimi my lubili kpić? Ale voś u takoj farmuloŭcy, z takim bačańniem — serca ščemić. 

Varyjantaŭ, čym takaja historyja mahła skončycca ŭ realnym žyćci, — niašmat, litaralna dva-try. Voś adzin ź ich i adbyvajecca. 

Makar. Apošniaje pakaleńnie. — Varšava: Januškievič, 2024

• 9
• 0
• 0
• 0
• 1
• 3
• 0
• 1