Аляксандр Лукашэнка прызначыў старшынёй камісіі па справе фармавання новага ўрада кіраўніка сваёй адміністрацыі Дзмітрыя Крутога. Што азначае гэтае прызначэнне, піша ў сваім блогу на сайце «Радыё Свабода» Юрый Дракахруст.
У савецкія часы крэмленолагі, заходнія эксперты ў справах СССР вызначалі іерархію членаў Палітбюро адпаведна іх месцам на трыбуне Маўзалея на святкаванні 7 лістапада ў Маскве: хто стаіць бліжэй да генеральнага сакратара, той мае большую палітычную вагу.
Зараз, калі Аляксандр Лукашэнка прызначыў старшынёй камісіі для фармавання новага ўрада кіраўніка сваёй адміністрацыі Дзмітрыя Крутога, стала зразумела, што Круты цяпер займае на «трыбуне Маўзалея» асаблівае месца. Сама гэтая камісія — інстытут даволі дзіўны. Перад прызначэннем папярэдніх прэм’ераў Лукашэнка такіх органаў публічна ніколі не ствараў.
Тут ясныя дзве рэчы. Першая — што канчатковае рашэнне пра тое, хто ўзначаліць урад, будзе прымаць Лукашэнка, як і раней прымаў. Другая — што ў кожнай бюракратычнай сістэме падобныя важныя прызначэнні прынамсі абмяркоўваюцца з колам найвышэйшых чыноўнікаў. Іншымі словамі, нейкая нефармальная камісія заўсёды ёсць.
Пытанне: навошта гэтым разам яе стварылі фармальна, публічна, ды яшчэ і з прызначэннем старшыні? І гэты старшыня — не Лукашэнка, што было б натуральна.
Так выглядае, што гэтая камісія — аналаг трыбуны Маўзалея ў савецкія часы, карцінкі, якая дакладна вызначае іерархію месцаў у кіраўніцтве рэжыму.
І прызначэнне старшынёй камісіі Крутога — дэманстрацыя і наменклатуры, і грамадству, што менавіта гэтая асоба цяпер — другі нумар. Ён той, хто раіць Лукашэнку, каго прызначыць прэм’ерам. Значыць, ён стаіць вышэй за гэтага будучага прэм’ера, кім бы той ні быў. Можна сабе ўявіць, якія нябачныя апаратныя бітвы адбываліся за месца на чале гэтай камісіі.
Паводле Канстытуцыі, пераемнік Лукашэнкі ў выпадку яго сыходу — старшыня Савета Рэспублікі. Лукашэнка апошнім часам Наталлю Качанаву нахвальваў, расказваў, што менавіта яна ледзь не прымусіла яго пайсці на сёлетнія выбары. Але прызначыў «творцам прэм’ераў» не яе, а яе канкурэнта.
Стварэнне камісіі для фармавання ўрада сведчыць хутчэй пра тое, што Раман Галоўчанка прэм’ерам не застанецца. Навошта разводзіць такую бурную дзейнасць, каб проста перапрызначыць яго?
Шанец, што ён усё ж захавае пасаду, застаецца. Але, магчыма, атрымаўшы ў намеснікі моцную фігуру, якая сканцэнтруе паўнамоцтвы. А на Галоўчанку застанецца адказнасць за магчымае пагаршэнне эканамічнага стану.
Але ў кожным разе — застанецца Галоўчанка ці прызначаць прэм’ерам новую асобу — над ім будзе яшчэ адзін паверх падпарадкавання: старшыня камісіі ў справе фармавання ўрада.
Лукашэнка, пачынаючы з навагодняга звароту, некалькі разоў казаў пра пераемнасць, прыход новага пакалення. На прэс-канферэнцыі 26 студзеня ён тлумачыў, што гаворка не ідзе пра прыход гэтага новага пакалення на яго месца ці, прынамсі, не пра хуткі прыход.
Але і само стварэнне камісіі, і прызначэнне яе старшынёй не самога сябе можа быць невялікім крокам у кірунку транзіту ўлады. Той транзіт не канечне ж павінен рабіцца адным урачыстым абвяшчэннем і зацвярджэннем афіцыйнага пераемніка.
Можа рабіцца і спакваля, такімі вось манеўрамі ў візантыйскім стылі. Як бы наўпрост нічога не гаворыцца. Але ўсім робіцца зразумелым, за кім замацаванае другое месца на той «трыбуне Маўзалея».
Каментары